Jesień to czas w, którym każdy z nas rodziców nie raz mierzył się z infekcjami u dzieci. Jest to również czas, w którym niestety dość często pojawiają się nawracające infekcje układu oddechowego. Zdarza się, że w celu wyleczenia nasze dziecko musi zostać poddane kuracji antybiotykiem. Niestety w naszym kraju obserwuje się tendencje do nadużywana antybiotyków. Czy wiecie, że na tle Europy Polska znajduje się w pierwszej dziesiątce wśród państw, notowanych jako te, które podają najwięcej antybiotyków?

Antybiotykoterapia, może wiązać się z pojawieniem się działań niepożądanych. U Twojej pociechy może pojawić się ból brzucha, biegunka, nudności, wymioty i wzdęcia. Im szersze spektrum działania antybiotyku, tym niestety większe ryzyko pojawienia się ww. powikłań. Pojawienie się tych efektów ubocznych związane jest ze zjawiskiem dysbiozy. Dysbioza zwana inaczej dysbakteriozą to stan nierównowagi w składzie mikroorganizmów jelitowych.

W pewnym stopniu możemy wspomóc florę bakteryjną dziecka, podając mu preparaty probiotyczne i żywność bogatą w prozdrowotne mikroorganizmy. Probiotyki niemal na stałe wpisały się w profilaktykę i leczenie powikłań antybiotykoterapii. Zazwyczaj nie musimy o nich myśleć, często lekarz przepisuje je z automatu. Istotny jest jednak właściwy dobór tych preparatów, aby zachować ich wysoką skuteczność.

Jakie preparaty wybierać?

Czy wiesz, że w Polsce mamy dostępnych ponad 100 produktów probiotycznych? Większość z tych zarejestrowanych jest zdominowana przez suplementy diety oraz dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego co powoduje, że nie podlegają one aż tak szczegółowej kontroli, jak produkty lecznicze. Warto również wiedzieć, efektywność probiotyków jest szczepozależna, co oznacza, że zdrowotne właściwości mogą być przypisane konkretnemu, przebadanemu szczepowi. Każdy probiotyk powinien mieć podaną nazwę rodzaju np. Lactobacillus, gatunku np. Lactobacillus rhamnosus i szczepu np. Lactobacillus rhamnosus ATCC 53103.

Za mikroorganizmy szczególnie pomocne w antybiotykotearpii uznaje się: Saccharomyces boulardii, Lactobacillus plantarum 299V, Lactobacillus Rhamnosus GG ATCC 53013. Szczepy te będą wspomagały w różnym stopniu organizm młodego człowieka podczas leczenia. W szczególności będą one zapobiegąc biegunce infekcyjnej i ostremu nieżytowi żołądkowo- jelitowemu związanych z podawaniem antybiotyku.

Przykładem preparatu zawierającego Lactobacillus Rhamnosus GG ATCC 53013 jest Floractin, Dicoflor czy Loggic. Szczep Saccharomyces boulardii znajdziemy w preparacie o nazwie handlowej Enterol.

Omawiając preparaty probiotyczne, musimy pokreśić, że najkorzystniejsze dla zdrowia i efektywności działania jest podawanie preparatów probiotycznych zarejestrowanych jako leki. Dzięki czemu mamy pewność, że podajemy preparat z żywymi bakteriami w ściśle określonej i podanej przez producenta dawce.

Jak przyjmować probiotyki wraz z antybiotykiem?

Wytyczne FAO/WHO nakreślają wrażliwość poszczególnych szczepów na antybiotyki. Na tej podstawie określane jest czy dany probiotyk i antybiotyk mogą być podawane w jednym czasie. Jeśli na opakowaniu/ w ulotce preparatu probiotycznego nie ma informacji o odstępie czasowych najlepiej praktykować przyjmowanie probiotyku dwie godziny po antybiotyku. Preparaty te należy przyjmować od pierwszego dnia farmakoterapii. Zbyt późne ich podanie może nie ochronić dziecka przed biegunką czy bólem brzucha.

Ważne jest, aby po zakończeniu antybiotykoterapii podawać probiotyk jeszcze przez jakiś czas celem odbudowy mikroflory jelitowej (20-30 dni). W tym celu możemy wprowadzić szczepy Lactobacillus reuteri Protectis DSM 17938 np. preparat biogaia czy Lactobacillus plantarum 299V. Można również sięgnąć po preparaty wieloszczepowe np. Multilac.

Czy jogurt wystarczy i może zastąpić probiotyk w kroplach lub kapsułkach?

Nieliczne dostępne badania pokazują, że stosowanie jogurtów i kefirów podczas antybiotykoterapii nie wykazuje działania profilaktycznego prewencji biegunki związanej z farmakoterapią. Są one jednak źródłem korzystnych drobnoustrojów, nie należy o tym zapominać. Jednakże ze względu na to, że stanowią produkty żywnościowe, ich skład i ilość obecnych w nich probiotyków nie jest ściśle kontrolowany.

W czasie stosowania probiotyków warto zwrócić również uwagę na prebiotyki, czyli węglowodany nieulegające trawieniu w jelicie cienkim, które będą stanowiły pożywkę dla dobroczynnych baterii i będą stymulowały ich wzrost i rozwój. Przykładem takich produktów może być inulina, produkty zbożowy, warzywa, owoce czy strączki.

Opracowanie

Mgr inż. Aleksandra Porębska,

dietetyk-kliniczny, dyplomowany technolog żywności

Bibliografia

1. Lessa J., 2020. Probiotyki w antybiotykterapii. Współczesna dietetyka 32, 53-57.
2. Lewandowska-klafczyńska K., 2020. Znaczenie probiotykterapii dla wzmacniania odporności w okresie wzmożonej zachrowalności na infekcje sezonowe. Współczesna dietetyka 31, 58-64.
3. Ziemman K., 2017. Wpływ antybiotykoterapii na prblemy jelitowe u dzieci. Foof forum19, 58-61.
4. Szajewska H., 2017. Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży strona 82-85.